Het examen voor de bijzondere curator
Deze week heeft Mirjam van der Weide te horen gekregen dat zij is geslaagd voor beide examens van Stichting Bijzondere Curator Nederland. Mirjam is al jarenlang bijzondere curator en staat ingeschreven als bijzondere curator voor de Rechtbank Noord-Holland, regio Alkmaar.
Sinds kort is er een register van Stichting Bijzondere Curator Nederland waar bijzondere curatoren die voldoen aan de vereisten ingeschreven staan. Die inschrijving is verplicht om als bijzondere curator benoemd te kunnen worden. Voor degenen die al bijzondere curator waren, betekende dit dat zij moesten slagen voor een examen en in een gesprek laten zij zien hoe zij zaken behandelen als bijzondere curator. Het is de bedoeling dat zo de kwaliteit van de bijzondere curatoren gewaarborgd blijft.
Maar doet een bijzondere curator eigenlijk?
Vaak wordt gedacht aan een curator die wordt benoemd als iemand niet meer handelingsbekwaam is of een curator die wordt benoemd bij faillissementen. Maar een bijzondere curator heeft een heel andere positie en taak. Een bijzondere curator wordt voor een minderjarig kind benoemd om in een concreet geval zijn of haar belangen te behartigen.
In de blog van 22 mei 2020 op onze website wilde Justin zijn dochter Isa erkennen. Ook in die zaak zal een bijzondere curator zijn benoemd. Als er sprake is van een afstammingszaak bij de rechtbank, dan heeft de wet geregeld dat er altijd een bijzondere curator wordt benoemd. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als een vader zijn kind wil erkennen en daarvoor vervangende toestemming vraagt, of als een moeder wil dat het vaderschap wordt vernietigd omdat de juridische vader niet de biologische vader is. Een bijzondere curator zal dan advies geven aan de rechter wat het meest in het belang van het kind is. Daarbij moet de bijzondere curator natuurlijk ook rekening houden met wat er in de wet staat en wat rechters in eerdere soortgelijke gevallen hebben beslist. Een bepaalde uitkomst kan nog zo in het belang van het kind zijn, als het van de wet niet mag, dan kan de bijzondere curator daar ook niet aan voorbij gaan.
Daarnaast zijn er situaties waarbij de ouders die het gezag over een kind hebben, iets anders goed voor een kind vinden dan het kind zelf. Ouders met gezag zullen in beginsel zelf als wettelijk vertegenwoordiger voor hun kind optreden. Maar als zij dat niet (willen) doen, kan er een reden zijn om een bijzondere curator te benoemen die de belangen van het kind gaat behartigen.
De ouders van Chantal (13) zijn gescheiden. Zij woont sinds de echtscheiding van haar ouders bij haar moeder. Haar ouders hebben samen gezag, maar zij kunnen het niet eens worden over het contact dat Chantal met de vader zal hebben. De moeder geeft aan dat Chantal echt niet meer naar vader toe wil gaan. De vader houdt de moeder aan de omgangsregeling zoals die op papier is vastgesteld. De moeder dient een verzoek in bij de rechtbank om die regeling te wijzigen. Wanneer Chantal door de kinderrechter wordt gehoord, krijgt de rechter de indruk dat er meer aan de hand is. De kinderrechter vindt het belangrijk dat iemand anders de belangen van Chantal gaat behartigen als het gaat over het contact tussen haar en de vader en benoemt een bijzondere curator.
Een bijzondere curator gaat met verschillende mensen in gesprek. Allereerst (afhankelijk van de leeftijd) met de minderjarige zelf. De bijzondere curator zal ook met de ouders en andere personen die een belangrijke rol spelen in het leven van het kind en over het specifieke onderwerp iets kunnen zeggen praten. Denk daarbij aan een mentor op school, een therapeut of een vertrouwenspersoon.
In het geval van Chantal zal de bijzondere curator eerst met haar in gesprek gaan. Omdat de bijzondere curator de tijd neemt om te onderzoeken wat er aan de hand is, kan er hopelijk een oplossing worden gevonden waar iedereen zich in vindt. Chantal vertelt bij de bijzondere curator dat zij niet meer ieder weekend naar vader wil gaan omdat hij ver weg woont en zij haar sociale leven in haar woonplaats heeft. Zij durft dat vader niet te vertellen omdat zij hem niet wil teleurstellen en zij wil hem echt wel heel graag blijven zien. De bijzondere curator kan in gesprek met alle betrokkenen ook een bemiddelende, oplossingsgerichte rol spelen. Uiteindelijk is de oplossing niet dat Chantal vader minder gaat zien. Zij gaat weliswaar een weekend per maand minder naar haar vader om dan thuis haar sociale contacten te hebben, maar in de vakanties gaat zij langer naar vader.
Als de bijzondere curator iedereen heeft gesproken, zal zij een rapport schrijven. Hierin staat wat de bijzondere curator heeft besproken en wat zij in het belang van de minderjarige vindt. Dit hoeft niet hetzelfde te zijn als wat het kind zelf wil. Het is niet zo dat een bijzondere curator de advocaat van het kind is. Ook kan de bijzondere curator besluiten om zelf een verzoek in te dienen. De rechtbank nodigt de bijzondere curator vaak ook uit om op zitting iets over het rapport te vertellen, maar het is de rechter die uiteindelijk zelf een beslissing neemt.
Wie kan er vragen om een bijzondere curator?
Zoals in het voorbeeld van Chantal, kan de rechter zelf besluiten om een bijzondere curator te benoemen. Maar ook ouders, pleegouders, de gezinsvoogd of het kind zelf kunnen dit doen. Ouders of pleegouders schakelen vaak een advocaat in, maar het gebeurt ook dat kinderen met hulp van de kinderrechtswinkel een brief sturen naar de kinderrechter. Als je vragen hebt over het benoemen van een bijzondere curator beantwoorden wij deze graag.